.jpg)
Năm 1817, khi Thoại Ngọc Hầu về trấn thủ Vĩnh Thanh, sau khi khảo sát thực tế, nghiên cứu địa hình vùng tứ giác Long Xuyên, ông chủ trương đào kênh Ðông Xuyên - Rạch Giá, đầu kênh tại Ba Bần (Ba Dầu hiện nay). Chủ trương đào kênh của ông được vua Gia Long chấp thuận và vào mùa xuân 1818, việc đào kênh được khởi công. Kênh đào theo lạch nước cũ nên sau một tháng đã hoàn thành. Bề ngang kênh 61 m, chiều dài tới Rạch Giá là hơn 30 km và là con kênh đào sớm nhất ở miền nam. Nó có vị trí quan trọng cho giao thông vận tải đường sông và phát triển nông nghiệp của huyện Thoại Sơn.
Khi công trình đào kênh hoàn tất, vua Gia Long rất khen ngợi, ra chỉ lấy tên Thoại Ngọc Hầu đặt tên cho sông là Thoại Hà (sông Thoại). Trên bờ phía đông của Thoại Hà có một ngọn núi, tục gọi là núi Sập, vua liền cho đổi tên là Thoại Sơn (núi Thoại) để tặng thưởng công lao khó nhọc của Thoại Ngọc Hầu.
BÙI VĂN BỒNG
