.jpg)
Truyền thuyết về một tình yêu
Một ngày cuối năm, chúng tôi có dịp ghé thăm nhà máy thuỷ điện Ialy, chuyến tham quan ấy, tôi đã được nghe một truyền thuyết thú vị về dòng thác Yaly, nơi người ta đã đắp dập, ngăn dòng để sản xuất ra hàng tỷ kWh điện mỗi năm.
Anh Đặng Khắc Bộ - Tổ trưởng Tổ du lịch nhà máy thuỷ điện Ialy thuyết minh: Yaly nghĩa là dòng nước mắt nàng H’Ly bởi tương truyền rằng, ngày xưa nàng H’ly đã chết vì khóc thương nhớ người yêu không trở về, dòng nước mắt của nàng đã chảy thành thác. Rồi anh dí dỏm: “Bây giờ nước mắt nàng H’Ly đã không còn tuôn chảy nữa mà đã lai láng thành lòng hồ rộng lớn và dòng nước mắt này đang ngày đêm chuyển thành dòng điện thắp sáng quê hương”.
Để hiểu rõ hơn về câu chuyện truyền thuyết này, chúng tôi đã tìm đến xã Yaly (huyện Sa Thầy) để nghe những người già kể lại.
Già làng A Nhéo – làng Tum giải thích: Theo tiếng của đồng bào Gia Rai, Ya là nước mắt, Ly là tên người con gái đẹp, tên của dòng thác này được ví như dòng nước mắt của nàng H’Ly. Chuyện kể rằng nàng H’ Ly là con gái yêu của trưởng làng, rất xinh đẹp. Đến tuổi bắt chồng , nàng H’Ly có nhiều người theo đuổi, trong đó có 2 người đàn ông cùng yêu say đắm nàng là chàng Rốc và chàng Rit, nhưng 2 người lại có hoàn cảnh rất khác nhau. Chàng Y Rốc ở làng kế bên khoẻ đẹp, mạnh mẽ, can trường... được nàng H’Ly rất ưng ý, nhưng ngặt nỗi nhà Rốc lại quá nghèo nên không môn đăng hộ đối với con của trưởng làng giàu có và quyền uy; còn chàng Y Rít là con nhà giàu có trong làng cũng giỏi dang nên được gia đình H’Ly ưng thuận nhưng nàng lại không ưng ái bụng. Không muốn ép con gái, để công bằng, cha của nàng đã đề ra cuộc thi để tìm ra người chiến thắng, bất kể người nào thắng thì H’Ly cũng phải đồng ý kết hôn. Kết quả thi tài phát rẫy, đơm cá, bẫy thú… của 2 chàng đều “kẻ 8 lạng, người nửa cân”. Không thể phân thắng bại, trưởng làng đành thách đố “Ai dám vượt sông, qua núi Bêuchoong (thuộc dãy núi PleiTum) mang về cho ta con cọp dữ, người đó sẽ được con ta chọn để bắt làm chồng”…
Đứng trước dòng Sê San sủi bọt đang gào thét, chàng Y Rít sợ hãi, xanh mặt lẳng lặng quay về làng, còn chàng Y Rốc đã chào nàng Ly, hăm hở đeo tên nỏ ra sau lưng lao người xuống sông bơi sang bên kia dòng nước dữ.
Thế nhưng, ngày qua ngày rồi nhiều tuần trăng đi qua mà vẫn không thấy chàng Rốc quay về, nàng H’Ly thì cứ héo mòn chờ đợi và hàng ngày nàng đều đến nơi hai người đã tạm biệt nhau khóc lóc và ngóng người yêu. Nhưng mãi đến 1 năm, rồi 2 năm vẫn không thấy chàng trai về, nàng H’Ly vì kiệt sức và chết ở đó, những giọt nước mắt của cô đã biến thành dòng thác.
Còn già làng A Ríu (làng Chờ) thì tiếp thêm một chút giai thoại về câu chuyện tình này là: Nàng H’Ly vì khóc thương nhớ người yêu mà kiệt sức rồi gục xuống bên 2 dòng nước chảy và bỗng kỳ lạ thay mặt sông nơi đó bỗng sụt xuống thành 3 tầng thác; giữa 2 dòng nước lại có thêm dòng chảy hiền hoà uốn lượn. Có vách đá trên dòng thác này người ta còn nhìn thấy giống dáng hình của người con gái, có lẽ là do nàng H’Ly đã hoá thành, thế nên từ đó người dân mới gọi dòng thác này là Yaly.
Mỗi người lại có thêm một kể chuyện khác nhau, song cách kể nào thì vẫn xoay quanh truyền thuyết về tình yêu thuỷ chung nhưng dang dở, đau buồn của cô gái tên H’Ly và chàng trai tên Y Rốc.
Thùy Hương
Tổng công ty điện lực miền Trung
Tổng công ty điện lực miền Trung
-182x100.jpg)
