Lê Thị Phỉ
Lê Thị Phỉ là Nghệ sĩ sân khấu lỗi lạc, người đương thời hâm mộ tài năng của bà gọi bà là Năm Phỉ, quê làng Điều Hòa, tỉnh Mỹ Tho nay là thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, con kĩ sư cầu cống Lê Tấn Công. Ông đặt tên con theo câu chữ “Công Thành Danh Toại, Phỉ Chí Nam Nhi, Bia Truyền Tạc Để” trong đó có các danh tài sân khấu là Bà, Bảy Nam (Lê Thị Nam), Chín Bia và Mười Truyền đều là nghệ sĩ sân khấu nổi tiếng về bộ môn cải lương và kịch nghệ.
Mới lên 10 tuổi, Năm Phỉ đã đi theo tiếng gọi của sân khấu một cách đam mê với sự đồng tình của mẹ. Do theo nghề hát quá sớm, nên bà không được học hành, chỉ biết ký mỗi tên mình. Không biết chữ, nhưng bà lại có trí nhớ không ai sánh kịp. Mỗi lần tập vở diễn, người ta đọc cho bà nghe, chỉ nghe qua một lần, bà đã nhớ. Năm 1917, mới 11 tuổi bà đã lên sân khấu với gánh hát Nam Đồng Ban, do ông Hai Cu, ông Hai Quản sáng lập ra. Sau đó bà lập gia đình với nghệ Hai Giỏi. Hai người chuyên đóng các vai chính. Cặp đào kép Năm Phỉ - Hai Giỏi nổi danh tài sắc vẹn toàn. Theo chồng về gánh Nam Đồng Ban do cha chồng sáng lập, nhưng chỉ được vài năm thì chồng qua đời. Năm Phỉ phải một mình đi tiếp con đường sự nghiệp. Khoảng năm 1924-1925 bà hát cho gánh Phước Cương của ông Nguyễn Ngọc Cương rồi “bước thêm bước nữa” với ông “Bầu Cương”! Từ đây danh tiếng bà càng vang dậy vì tài diễn xuất độc đáo của bà qua nhiều vai diễn đã chiếm được cảm quan nghệ thuật của nhiều thế hệ khán giả khắp các tỉnh Nam Kỳ trong các vở: Phụng Nghi Đình, Xử án Bàng Quý Phi(“Xử án Bàng Quý Phi”), Lan và Điệp (“Lan và Điệp”), Lý Ngọc Nương (“Trà hoa nữ”), Thị Anh (“Tứ Đổ Tường”), Điêu Thuyền (“Lã Bố hí Điêu Thuyền”), Tuý Hoa (“Tuý Hoa vương nữ”), Mộng Hoa (“Mộng Hoa nương”), vv
Khi biểu diễn ở nước ngoài (Pháp, Thái Lan...) tên tuổi bà được tán thưởng nhiệt liệt trên nhiều báo chí. Từ giới phê bình sân khấu đến khán giả ai cũng thán phục tài diễn xuất đầy nghệ thuật của bà.
Ngày 2-6-1954, bà đột ngột từ trần vì bạo bệnh, hưởng dương 47 tuổi để lại sự thương tiếc của nhiều giới khán giả yêu nghệ thuật sân khấu.
Nguồn: mobile.coviet.vn