Theo Trần Nhật Giáp
Theo tập sách Géographie Physique, Économique et Historique de la Cochinchine do Hội Nghiên cứu Đông Dương chủ trương, in ấn từ năm 1901 đến năm 1911 giải thích: “Bến Tre ngày trước được người Căm bốt gọi là Sóc Tre (xứ tre) vì nhiều “giồng” phủ tre rải rác trong tỉnh. Về sau người An Nam lập nên một cái chợ mà họ gọi là Bến Tre. Con rạch chảy ngang trước chợ và đổ vào sông Hàm Luông nên cũng mang tên này”.
Nam kỳ lục tỉnh địa dư chí (1872) của Duy Minh Thị còn lý giải: “Chính vì Sóc Tre có nhiều tre nên thuyền ghe xa gần ghé bến này chở tre mà thành ra danh từ Bến Tre”. Chưa dừng lại ở đó, còn có ý kiến cho rằng, Bến Tre là cách gọi ngắn gọn “Bến thuế của Sốc Tre”. Bến thuế này ra đời vào khoảng năm 1757, cái năm mà vùng Bến Tre sát nhập vào bản đồ nước Nam. Chỗ gần hữu ngạn rạch Bến Tre, gần rạch Cá Lóc quan địa phương có cất trạm thu thuế, kiểm tra buôn bán của thuyền bè xuôi ngược qua lại nơi này.
Năm 1971, nhà nghiên cứu có uy tín ở địa phương là Nguyễn Duy Oanh lại có ý kiến khác: “Sóc tre là phiên âm của Shok Tréy hay Trây thuộc Thủy Chân Lạp” (TL 3 – tr.410). Tuy nhiên, ông Oanh cho rằng Tréy không hiểu là tre mà lại là cá:
“Tréy prék: Cá sông
Tréy sramot: Cá biển
Tréy damréy: Cá voi (cá ông)
Có lẽ xứ này trước kia có nhiều cá nên hiện giờ còn nhiều con rạch mang tên:
Rạch Cá Lóc (làng An Hội, tỉnh Trúc Giang)
Rạch Cá Trê (làng Phú Nhuận)
Rạch Ba Tri Cá (làng Chân Thới).
Theo bentre.tintuc.vn
Lý giải được tin tưởng nhất là giải thích của ông Vương Hồng Sển: “Bến Tre là sự gán ghép giữa tiếng Khmer và tiếng Việt. Xưa kia người Khmer gọi nơi đó là Srok Treay - Srok là xứ, Treay là cá. Sau người Việt đến khai phá sinh sống, biến chữ Srok thành Bến nhưng chữ Treay không dịch là cá mà phát âm theo tiếng Khmer thành Tre. Quả tình nơi đó không có tre mà thật nhiều tôm cá.”
Một lý giải được ủng hộ khác là: Địa danh Bến Tre có từ xưa, khi vùng đất này còn là thủy Chân Lạp ( Campuchia) đến thời thuộc Pháp và đến ngày nay. Có thể ngày xưa vùng đất này còn hoang sơ, nhiều tre sậy, mọc dọc 2 bên bờ sông nên người kh mer lấy tên là Sóc Tre, sau này đọc lại là Bến Tre.
Theo Fb: Hội đồng hương Bến Tre SPKT
Tổng hợp: SGT Group.